Franciszek Stefczyk, samopomoc i polskie wartości - poznaj naszą historię
Franciszek Stefczyk
Dążenie do jednego celu i wzajemne wsparcie stanowią podstawę spółdzielczości w Polsce i na świecie. Jednym z pierwszych działaczy spółdzielczych na ziemiach polskich był Stanisław Staszic, który szansę na odbudowę ojczyzny widział w rozwoju edukacji, postawy patriotycznej i gospodarki.
W 1822 roku założył wspólnotę, której członkowie mieli wzajemnie się wspierać w dążeniu do poprawy warunków życia i rozwijaniu edukacji. Kontynuatorem jego dzieła, a zarazem twórcą wielu nowych rozwiązań był Franciszek Stefczyk, patron największej dziś spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej.
Schyłek XIX wieku to okres wyjątkowo trudny dla narodu polskiego, rozdartego między trzy ościenne mocarstwa. Szerząca się lichwa oraz brak odpowiedniej edukacji utrudniały podtrzymywanie i budowę tożsamości narodowej. W 1890 roku Franciszek Stefczyk, młody nauczyciel ze szkoły
rolniczej w Czernichowie pod Krakowem, otwiera pierwszą Spółkę Oszczędności i Pożyczek.
Kasy spółdzielcze stały się atrakcyjną alternatywą dla prymitywnych form pożyczania pieniędzy,
czyli zadłużania się u lichwiarzy.
Spółdzielcy, a w szczególności sam Franciszek Stefczyk, nie zapomnieli nigdy o wartościach patriotycznych i polskiej tradycji – także tej wywodzącej się z wiary katolickiej, jednego z fundamentów kultury europejskiej. Kasy zakładane przez Franciszka Stefczyka przyczyniły się do rozbudowy
Legionów Józefa Piłsudskiego – polskich formacji zbrojnych walczących o niepodległość zajętego
przez zaborców kraju.
W roku 1916 dzięki zaangażowaniu Franciszka Stefczyka powstała i została opublikowana praca
pt. „Geograficzno-statystyczny atlas Polski” autorstwa profesora Eugeniusza Romera.
Atlas obejmował całość ziem Rzeczpospolitej sprzed rozbiorów z roku 1772 i zawierał istotne dane demograficzne i ekonomiczne, dzięki którym możliwe było odtworzenie granic Polski sprzed okresu rozbiorów, a tym samym odbudowa polskiej państwowości.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przynależność do kas była zjawiskiem masowym wśród rolników i mieszkańców miast – należeli do nich pracownicy największych zakładów przemysłowych
II Rzeczypospolitej.
Ostatnim dziełem życia Stefczyka była formalna konsolidacja kas spółdzielczych poprzez powołanie Centralnej Kasy Spółek Rolniczych. Po jego śmierci spółki oszczędności i pożyczek przyjęły nazwę
„Kasy Stefczyka” z wdzięczności dla ich twórcy i jego zasług.
W 1939 roku istniało 3,5 tys. kas, do których należało ponad 1,5 miliona osób. Dynamiczny rozwój spółdzielczości w Polsce został przerwany przez wybuch II wojny światowej. W czasach PRL-u Kasy Stefczyka były niewygodne z propagandowego punktu widzenia, co zaowocowało ich programowym niszczeniem zakończonym ustawą z 1975 roku, na mocy której ostatecznie zlikwidowano spółdzielnie
i przekazano cały ich majątek bankom spółdzielczym.
Ponowne uruchomienie instytucji umożliwił dopiero bohaterski zryw „Solidarności” i przemiany ustrojowe w Polsce po 1989 roku. Kasy odrodziły się na gruncie idei samopomocy oraz w nawiązaniu do tradycji zapoczątkowanej przez Franciszka Stefczyka i działają do dziś.
Informacje o SKOK
Czasy II wojny światowej, a później komunistyczna władza w Polsce doprowadziły do całkowitej likwidacji będącej w rozkwicie spółdzielczości finansowej zorganizowanej wokół kas Stefczyka.
Ich odbudowa stała się możliwa dopiero po przemianach 1989 roku. W lipcu 1990 r. powstała
Fundacja na rzecz Polskich Związków Kredytowych – instytucja, która dała początek późniejszemu systemowi SKOK. Przewodniczącym rady nadzorczej Fundacji został Lech Kaczyński, a jej prezesem Grzegorz Bierecki. Pierwsze regulacje dopuszczające tworzenie spółdzielczych kas zostały uchwalone wraz z ustawą o związkach zawodowych 23 maja 1991 roku. Dzięki pracy wszystkich osób zaangażowanych w ideę SKOK-ów 31 sierpnia 1992 roku nastąpiło otwarcie pierwszej kasy
w Elektrociepłowni „Gdańsk”, a 25 września podpisano akt erekcyjny Kasy Krajowej. Od tego momentu system SKOK zaczął się intensywnie rozwijać, stając się znaczącym podmiotem rynku finansowego, oferującym niemal dwumilionowej już dziś rzeszy członków bogatą ofertę finansową.
W ciągu tego okresu nie zmienił się także spółdzielczy charakter Kas. Dlatego właśnie system SKOK
w dobie największych kryzysów finansowych zachowuje swoją stabilną pozycję.
Społeczna misja SKOK-ów nierozerwalnie związana jest z troską o umacnianie postaw patriotycznych
i dbałością o chrześcijańskie podstawy działania w sferze ekonomii i finansów. W ten sposób nawiązuje bezpośrednio do działalności samego Franciszka Stefczyka. Realizacja misji to przede wszystkim działania edukacyjne oraz wspieranie kultury i sztuki – szczególnie tej krzewiącej wartości chrześcijańskie i odwołującej się do naszej tradycji i historii. To między innymi mecenat licznych filmów traktujących o dziejach Polski i wydarzeniach ważnych dla wiernych i polskiego Kościoła.
Na wyjątkowe uznanie zasługuje wsparcie, jakiego SKOK-i oraz związane z nimi instytucje udzielają inicjatywom, wydarzeniom i miejscom mającym duże znaczenie w życiu duchowym Polaków. Szczególną opieką serca członków Kas otaczają Jasną Górę – sanktuarium Matki Bożej Częstochowskiej.
Dzięki wsparciu finansowemu SKOK-ów oraz pracy i talentowi współczesnych artystów i rzemieślników powróciło do Kaplicy Cudownego Obrazu srebrne tabernakulum, ofiarowane niegdyś przez paulinów na potrzeby powstania styczniowego. Matce Bożej ofiarowano dar wotywny w postaci bursztynowej sukienki na Cudowny Obraz.
Misja Kasy Stefczyka
Na gruncie przemian ustrojowych, które dokonały się po bohaterskim zrywie „Solidarności”,
ale także na skutek działań wielu zrzeszeń, organizacji, a przede wszystkim ogromnego poświęcenia
i zaangażowania Polaków opierających się władzy ludowej, w Polsce odrodziły się spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.
W 1993 roku powstała SKOK im. Franciszka Stefczyka – spółdzielnia finansowa, która za swojego patrona obrała wielkiego patriotę i społecznika działającego na przełomie XIX i XX wieku,
dr. Franciszka Stefczyka. W 2010 roku SKOK Stefczyka zmieniła nazwę i odwołując się do wzorów sprzed 100 lat, przywróciła w Polsce markę Kasa Stefczyka. Kasa Stefczyka nawiązuje do ideałów spółdzielczości finansowej zarówno nazwą, jak i realizowaną misją społeczną. Celem jej działalności
jest zapewnienie dostępu do produktów finansowych szerokiemu gronu odbiorców – także tym,
którzy bez możliwości korzystania z usług SKOK-ów byliby uznani przez instytucje komercyjne za mało atrakcyjnych klientów, a tym samym wykluczeni finansowo. Ideą działania Kasy Stefczyka, podobnie
jak wszystkich spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, jest także pełnienie misji w oparciu
o wzmacnianie relacji między przedstawicielami środowisk lokalnych, troskę o środowisko, mecenat nad kulturą i sztuką oraz kultywowanie polskich wartości i tradycji. Wspierając realizację stawianej przed sobą misji, Kasa powołała do życia Fundację im. dr. Franciszka Stefczyka, której celem jest działalność społeczna i charytatywna.
Członkami Kasy są osoby prywatne i instytucje III sektora, nie zaś wielkie korporacje. To nadaje
jej lokalny charakter i podkreśla ideę spółdzielczości, w myśl której działa – ideę pracy dla dobra swoich członków, nie zaś wąskiego grona akcjonariuszy. Kasa Stefczyka rozwinęła się i rozwija stale w oparciu o polski kapitał. Zyski wypracowane przez Kasę zasilają polską gospodarkę.