Data publikacji: 26-08-2025 | Treść jest aktualna na dzień: 10-07-2025

Czym jest phishing? Jak go rozpoznać i uniknąć?

Cyberprzestępcy stale udoskonalają metody wyłudzania wrażliwych danych. Czym jest phishing i dlaczego stanowi tak poważne zagrożenie dla użytkowników bankowości elektronicznej? W artykule omawiamy aktualne techniki oszustów oraz skuteczne strategie ochrony przed atakami.

Dłoń na klawiaturze, komunikat na ekranie z zapytaniem czy pokazywać tę wiadomość ponownie. Blog

Czym jest phishing?
Jak go rozpoznać i uniknąć?

Czym jest phishing? Podstawowe informacje o zagrożeniu

Każdy, kto aktywnie korzysta ze zdobyczy technologicznych, takich jak bankowość online, powinien wiedzieć, czym jest phishing. Mówiąc ogólnie, to rodzaj cyberataku, który polega na podszywaniu się przestępców pod zaufane instytucje w celu wyłudzenia poufnych informacji. Oszuści mogą wykorzystywać wizerunek Kasy Stefczyka, banku, innej instytucji finansowej, policji, prokuratury lub dużych firm, w tym zagranicznych, aby nakłonić ofiarę na przykład do ujawnienia danych logowania lub zainstalowania szkodliwego oprogramowania. Nazwa pochodzi od angielskiego słowa fishing, oznaczającego łowienie ryb – cyberprzestępcy „łowią” potencjalne ofiary phishingu. Metoda ta opiera się na socjotechnice, czyli manipulowaniu zaufaniem ludzi.

Phishing polega na wysyłaniu fałszywych wiadomości e-mail lub SMS, które wyglądają na autentyczne komunikaty. Oszuści proszą o podanie danych osobowych, numerów kart kredytowych, kodów zabezpieczających CVV/CVC lub loginów i haseł do kont bankowych. Ofiary ataków phishingowych często nie zdają sobie sprawy z zagrożenia, ponieważ fałszywe wiadomości phishingowe wyglądają bardzo realistycznie.

Najczęstsze rodzaje ataków phishingowych w Polsce

Odpowiadając na pytanie, czym jest phishing, nie można pominąć rodzajów tego oszustwa. Okazuje się, że jest ich wiele – każdy opiera się na nieco innym mechanizmie oraz celu. Wśród typów phishingu wyróżniamy m.in.:

e-mail phishing czyli najpopularniejsza forma tego typu oszustwa, polegająca na masowym wysyłaniu wiadomości pocztą elektroniczną na losowo wybrane adresy;
smishing do przeprowadzania ataków wykorzystuje wiadomości SMS, często podszywając się pod firmy kurierskie z informacją o konieczności dopłaty za paczkę. W całym 2024 roku CERT Polska zidentyfikował 355 tysięcy zgłoszeń podejrzanych wiadomości SMS;
vishing oznacza phishing telefoniczny, gdzie oszuści dzwonią do ofiar, podając się na przykład za pracowników banku i proszą o podanie danych wrażliwych.
angler phishing to forma oszustwa występująca w mediach społecznościowych, gdzie przestępcy tworzą fałszywe konta obsługi klienta;
clone phishing polega na tworzeniu niemal identycznej repliki legalnej wiadomości, którą odbiorca otrzymał wcześniej, ale z dodaniem złośliwych linków;
spear phishing to zaawansowana forma ataku phishingowego, która jest specjalnie skierowana na konkretne osoby lub organizacje. W przeciwieństwie do tradycyjnego phishingu atak spear wykorzystuje szczegółowe informacje zebrane na temat ofiary, takie jak imię, nazwisko czy stanowisko;
whaling stanowi odmianę spear phishingu, która celuje w osoby wysoko postawione, jak dyrektorzy czy politycy. Przestępcy analizują profile w mediach społecznościowych, aby dostosować wiadomość do konkretnej osoby i zwiększyć skuteczność oszustwa.

Oszuści wykorzystywać mogą także portale społecznościowe do rozprzestrzeniania fałszywych informacji o wygranych lub promocjach.

Jak rozpoznać phishing? Sprawdzone metody

Wobec tego, czym jest phishing, można się zastanawiać, czy można się obronić przed kradzieżą wrażliwych danych? Na pewno trzeba wykazać czujność, ponieważ phishing opiera się na zaufaniu. Rozpoznać phishing można przez analizę adresu nadawcy – przestępcy często używają domeny podobnej do oficjalnej, ale z drobnymi różnicami w pisowni. Fałszywe strony internetowe mogą zawierać błędy ortograficzne, nieprawidłową składnię, charakterystyczny jest brak polskich znaków diakrytycznych.

Podejrzenia powinny budzić prośby o podanie danych osobowych przez e-mail, ponieważ Kasa Stefczyka ani banki nigdy nie proszą o takie informacje drogą elektroniczną.. Wiadomości phishingowe często używają emocjonalnego języka i wywierają presję czasową, aby skłonić do szybkiego działania.

Autentyczność wiadomości można sprawdzić przez kontakt z instytucją przy użyciu oficjalnych kanałów komunikacji. Podejrzane linki warto analizować przed kliknięciem – najechanie kursorem pokazuje rzeczywisty adres docelowy. Załączniki w podejrzanych wiadomościach mogą zawierać złośliwe oprogramowanie i nie należy ich otwierać.

Bezpieczne korzystanie z bankowości elektronicznej

Standarowym przykładem phishingu jest podszywanie się pod bank. Dlatego warto wiedzieć, jak bezpiecznie korzystać z bankowości elektronicznej:

jeśli w otrzymanej wiadomości jest prośba, aby zalogować się na konto, nigdy nie należy robić tego przez nadesłany link – zawsze przez oficjalną stronę internetową banku, wpisując adres samodzielnie, bezpośrednio w przeglądarce;
korzystanie z bankowości mobilnej w publicznych sieciach Wi-Fi zwiększa ryzyko przechwycenia danych przez cyberprzestępców;
regularna zmiana haseł do kont bankowych utrudnia oszustom dostęp do wrażliwych informacji;
dokładne czytanie powiadomień SMS z kodem autoryzacyjnym pomaga wykryć próby nieautoryzowanego logowania czy wykonania przelewu;
nie powinno się instalować aplikacji służących do przejęcia zdalnej kontroli nad urządzeniem (np. AnyDesk, TeamViewer, QuickSupport) oraz pochodzących z nieznanych źródeł;
w razie jakichkolwiek wątpliwości odnośnie rozmówcy należy rozłączyć się i osobiście oddzwonić na wybrany numer znajdujący się na oficjalnej stronie;
w przypadku podejrzenia, że pod nadawcą otrzymanej wiadomości SMS podszywają się oszuści, należy wysłać ją poprzez funkcję "przekaż" lub "prześlij dalej" na nr 8080 do CERT Polska. Jest to numer zespołu w NASK (Państwowy Instytut Badawczy nadzorowany przez Ministerstwo Cyfryzacji), który reaguje na wszelkie zagrożenia w sieci. Bezzwłoczne informowanie ich o takich zdarzeniach poprawia bezpieczeństwo, gdyż wówczas wyspecjalizowany zespół może szybko reagować w celu wyeliminowania oszustów z rynku. Przesłanie SMS-a na nr 8080 jest całkowicie bezpłatne.

Jeśli użytkownik bankowości elektronicznej Kasy Stefczyka padł ofiarą oszustwa, należy natychmiast skontaktować się z Infolinią Kasy i zgłosić incydent odpowiednim służbom. Jednak aby było to możliwe, trzeba wiedzieć, czym jest phishing i umieć go rozpoznać.

Źródła:

Jancelewicz, Phishing i pokrewne ataki socjotechniczne jako zagrożenie dla organizacji pozarządowych, [w:] „Trzeci sektor”, nr 59–60 (3–4/2022), s. 78-88 (dostęp online)
https://www.gov.pl/web/baza-wiedzy/analiza-bezpieczenstwa-polskiego-internetu-w-2024-roku
https://nask.pl/magazyn/5-pytan-do-o-incydenty-bezpieczenstwa
https://cyberwiedza.pl/phishing/

Kategorie:

Wszystko o pożyczkach

Pożyczki
Jakie warunki trzeba spełnić, żeby otrzymać pożyczkę?

Bankowość na co dzień

Bankowość elektroniczna
Usługi bankowe w formie elektronicznej.

Przewodnik po kontach

Konta
Prowadzenie konta - krok po kroku.

Prosto o kartach

Karty
Wypłata środków i transakcje bezgotówkowe.

Oszczędzanie krok po kroku

Oszczędzanie
Jak efektywnie oszczędzać środki?

Droga do własnego M.

Hipoteki
Jak sfinansować zakup wymarzonego domu lub mieszkania?