Data publikacji: 15-01-2025 | Treść jest aktualna na dzień: 13-06-2024

Prawa konsumenta przy zaciągnięciu pożyczki

Zaciąganie pożyczki to ważna decyzja, która niesie ze sobą określone konsekwencje. Warto wiedzieć, jakie prawa przysługują konsumentowi w takiej sytuacji. Znajomość przepisów pozwoli uniknąć wielu problemów i zapewni bezpieczeństwo transakcji.  
Karta z napisem UOKiK wystająca z kieszeni jeansów, symbolizująca ochronę praw konsumenta przy umowach pożyczkowych. Blog

Prawa konsumenta przy zaciągnięciu pożyczki

Zaciąganie pożyczki to ważna decyzja, która niesie ze sobą określone konsekwencje. Warto wiedzieć, jakie prawa przysługują konsumentowi w takiej sytuacji. Znajomość przepisów pozwoli uniknąć wielu problemów i zapewni bezpieczeństwo transakcji.

Karta z napisem UOKiK wystająca z kieszeni jeansów, symbolizująca ochronę praw konsumenta przy umowach pożyczkowych. Blog

 

Z tekstu dowiesz się:

  • czy można odstąpić od umowy
  • kiedy można odstąpić od umowy
  • ile jest czasu na odstąpienie od umowy
  • czy przy wcześniejszej spłacie kredytu należy się zwrot odsetek
  • jakie są limity kosztów kredytu

 

Podstawowe regulacje prawne dotyczące zaciągania pożyczek

Kwestie związane z udzielaniem i zaciąganiem pożyczek reguluje przede wszystkim:

  • kodeks cywilny;
  • ustawa o kredycie konsumenckim;
  • ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną (jeśli przedmiotem umowy jest oferta online).

Ten drugi akt prawny (ustawa z dnia 12 maja 2011 o kredycie konsumenckim) ma szczególne znaczenie, ponieważ w największym stopniu zabezpiecza interesy klientów indywidualnych przy zawieraniu umów z instytucjami finansowymi. Muszą go przestrzegać nie tylko banki, ale również spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe czy nawet parabanki. Ustawa ma jednak zastosowanie wtedy, gdy wartość kredytu nie przekracza 255 550 zł (lub równowartości w obcej walucie).

Zgodnie z wymogami kodeksu cywilnego umowa pożyczki, której wartość przekracza 1000 zł, wymaga zachowania formy dokumentowej. Oznacza to, że powinna zostać zawarta na piśmie, ale dopuszczalne są też inne formy, np. elektroniczna, o ile pozwalają one utrwalić jej treść w sposób umożliwiający późniejsze odtworzenie.

 
Icon
Icon
 

Ustawa o kredycie konsumenckim a prawa pożyczkobiorcy

Dzięki ustawie o kredycie konsumenckim oraz jej późniejszym nowelizacjom ujednolicono przepisy dotyczące zaciągania pożyczek. Najważniejsze zmiany to:

  • uregulowanie zasad udzielania kredytu konsumenckiego (np. kredytu gotówkowego lub pożyczki gotówkowej) – jest on przyznawany osobom fizycznym na cele, które nie wiążą się z działalnością gospodarczą;
  • uregulowanie obowiązków kredytodawców wobec kredytobiorców (m.in. wprowadzenie obowiązku informacyjnego);
  • uregulowanie sektora parabanków, które muszą spełniać określone warunki oraz dokonać wpisu do Rejestru Instytucji Pożyczkowych prowadzonego przez KNF.

Warto również zaznaczyć, kiedy konsument nie jest chroniony zapisami ustawy. Do takich sytuacji należy np. udzielanie pożyczki przez osoby fizyczne lub korzystanie z darmowych chwilówek.

Obowiązki informacyjne pożyczkodawcy przy zaciąganiu pożyczki

Ustawa o kredycie konsumenckim nakłada na kredytodawców szereg obowiązków informacyjnych wobec klientów. Przed zawarciem umowy muszą oni przekazać konsumentowi na trwałym nośniku szereg danych, m.in. rodzaj kredytu, czas obowiązywania umowy, całkowitą kwotę do zapłaty, wymaganą formę zabezpieczenia czy koszty, które konsument będzie zobowiązany ponieść w związku z umową. Powinna być napisana możliwe prostym językiem, pozwalającym na zrozumienie treści przez osobę nieposiadającą specjalistycznej wiedzy z zakresu bankowości lub finansów.

Formularz informacyjny

Standardowym dokumentem służącym do przekazania tych informacji jest tzw. formularz informacyjny. Powinien on zostać doręczony konsumentowi z odpowiednim wyprzedzeniem, tak aby miał czas się z nim zapoznać przed podjęciem decyzji o zawarciu umowy. Obowiązek jego prawidłowego wypełnienia został nałożony na kredytodawców oraz pośredników kredytowych. Wśród informacji, jakie muszą się tam znaleźć, jest m.in.:

Prawo do odstąpienia od umowy

Jednym z najważniejszych praw konsumenta wynikających z ustawy o kredycie konsumenckim jest prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia. Nie musi on podawać przyczyny takiej decyzji. Odstąpienie od zaciągnięcia pożyczki jest bezkosztowe dla konsumenta. W takim przypadku umowa jest uważana za niezawartą, a konsument nie jest zobowiązany do zapłaty odsetek ani innych kosztów związanych z kredytem za okres do dnia odstąpienia.

Wcześniejsza spłata zaciągniętej pożyczki lub kredytu

Konsument ma prawo do tego, by w dowolnym czasie spłacić całość lub części kredytu przed terminem określonym w umowie. Wiąże się to z obniżeniem całkowitego kosztu kredytu o odsetki i inne koszty za okres, o który skrócono czas kredytowania.

Warto zaznaczyć, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu kredytodawca może żądać rekompensaty za poniesione koszty bezpośrednio związane z tą spłatą. Nie może ona jednak przekraczać 1% spłacanej kwoty, jeżeli okres między wcześniejszą spłatą a uzgodnionym terminem spłaty przekracza rok. Jeśli ten okres nie przekracza roku, rekompensata nie może być wyższa niż 0,5% spłacanej kwoty kredytu.

Limity kosztów kredytu

Ustawa o kredycie konsumenckim wprowadza też limity kosztów pozaodsetkowych, jakie mogą zostać nałożone na konsumenta w związku z udzieleniem kredytu. Nie mogą być wyższe niż:

  • suma 25% całkowitej kwoty kredytu
  • oraz 30% całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.

Jest to tzw. ustawa antylichwiarska, która weszła w życie 18 grudnia 2022 r. Warto wspomnieć również o wysokości maksymalnego oprocentowania. Reguluje to kodeks cywilny, a jego wysokość nie może przekraczać dwukrotności sumy stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktów procentowych.

Warto pamiętać, że zaciąganie pożyczki wiąże się nie tylko z obowiązkami, ale także prawami przysługującymi konsumentowi. Pożyczkobiorca powinien znać najważniejsze z nich, aby świadomie korzystać z produktów finansowych, a spłaty rozplanować tak, by uniknąć nadmiernego obciążenia swojego budżetu.

 


Powiązane:


Kategorie:

Icon
Icon
Icon
Icon
Icon